Ministers erkennen AI-huiverigheid bij werkgevers

Hoewel AI kansen oplevert, zijn er veel risico’s, erkennen de ministers van SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en EZK (Economische Zaken en Klimaat). Er is een rol weggelegd voor de overheid om de ontwikkeling van AI te stimuleren en in juiste banen te leiden. Dat schrijven ministers Beljaarts en Van Hijum (respectievelijk SZW en EZK) in reactie op Kamervragen over de huiverigheid van werkgevers om kunstmatige intelligentie in te zetten.

Uit onderzoek van werkgeversvereniging AWVN blijkt dat 40 procent van de Nederlandse werkgevers nog niets doet met AI. De belangrijkste reden daarvoor is een gebrek aan kennis over de mogelijkheden van AI. In vergelijking met andere Europese landen zijn Nederlandse werkgevers wat terughoudend, concludeert de AWVN. 

Kansen voor brede welvaart

“AI biedt kansen voor het verdienvermogen en de brede welvaart van Nederland”, schrijven de ministers. “AI kan werkenden in staat stellen om productiever te werken, en werkgevers helpen om meer werk gedaan te krijgen met dezelfde mensen. Tegelijkertijd kan AI risico’s opleveren, bijvoorbeeld op discriminatie bij CV-selectie bij het solliciteren.”

De minister schrijven dat het begrijpelijk is dat werkgevers AI nog niet onmiddellijk omarmen “Dat kan bijvoorbeeld te maken hebben met het marktsegment, onbekendheid, onvoldoende kennis en het betrachten van zorgvuldigheid bij de inpassing van deze technologie in de eigen bedrijfsprocessen. AI is immers een technologie die sterk in ontwikkeling is en een weloverwogen toepassing daarvan kost tijd.”

AI-verordening stimuleert ontwikkeling

“Tegelijkertijd zijn er veel werkgevers die wel actief met de mogelijkheden van AI aan de slag zijn.” Daarbij is het belangrijk, zo geven de ministers aan, dat een goede inschatting van mogelijkheden maar ook minpunten van AI-gebruik wordt gemaakt. “Met de AI-verordening worden risico’s van AI-systemen en toepassingen aangepakt en wordt de ontwikkeling van betrouwbare AI gestimuleerd.”

“De risicogebaseerde benadering van de AI-verordening biedt duidelijkheid over welke AI-toepassingen mogen worden ingezet, en onder welke voorwaarden. Dat biedt werkgevers een helder afgebakend juridisch kader waarbinnen zij aan de slag kunnen met productiviteitsverhogende AI-toepassingen.”

‘AI-Act biedt houvast’

“Het is goed dat de Europese AI-Act houvast kan bieden bij het beoordelen van AI-systemen die werkgevers overwegen in te zetten.Tegelijkertijd is het ook van belang om te begrijpen hoe AI nu precies werkt en welke problemen niet zomaar op te lossen zijn,” stelt Oscar Bastiaens, onderzoeker bij Breda University of Applied Sciences (BUas, voorheen bekend als NHTV Breda). “Uiteindelijk is AI niet intelligent, maar doet het voorspellingen op basis van de grote hoeveelheden data waarop het model is getraind.”

“Voor bedrijven die AI willen implementeren is het daarom van groot belang om bewust te blijven van de risico’s en een overzicht te creëren van individuen of groepen die mogelijk schade kunnen oplopen bij het gebruik van de technologie. Tevens is het van belang om te beoordelen of er geen negatieve gevolgen bij het gebruik van AI zijn. Zodra het gebruik bijvoorbeeld de autonomie van medewerkers aantast, is dat zonder meer problematisch”, stelt Bastiaens. 

• Lees ook: Wat voor gevolgen heeft de AI Act voor het toepassen van HRtech?

Onderzoek naar impact van AI op werving, selectie en talentmanagement

Om inzicht te krijgen in de impact van AI op werving, selectie en talentmanagement binnen het domein van Human Resource Management (HRM), heeft Stichting Public Space Foundation onderzoek gedaan naar de manieren waarop AI werving, selectie en talentmanagement zal veranderen. 

Aanleiding was de vraag of AI op de arbeidsmarkt kansen biedt voor talentontwikkeling en bestaanszekerheid, en welke voorwaarden nodig zijn voor integratie van AI binnen het domein van HRM.

Hun onderzoek leverde de volgende bevindingen op: 

• Verbeterde talentmatching en persoonlijke ontwikkeling: AI kan bijdragen aan objectief matchen, een nauwkeurigere beoordeling van kandidaten en persoonlijke ontwikkelingsplannen op basis van hun achtergrond en vaardigheden.
• Efficiëntere werkprocessen: Organisaties kunnen met AI werkprocessen beter beheren en productiviteit verhogen door bijvoorbeeld repetitieve taken te automatiseren.
• Voorspellende waarde: AI biedt mogelijkheden om met data-analyse het toekomstige personeelsverloop en benodigde vaardigheden beter in kaart te brengen.
• Ethische vraagstukken: Het verantwoord gebruik van AI is cruciaal. Dit vraagt om aandacht voor privacy, transparantie in besluitvorming en het voorkomen van vooringenomenheid in algoritmen. 

Nationale AI-agenda arbeidsmarkt is nodig

Om de kansen en uitdagingen van AI te benutten, is samenwerking tussen overheden, werkgevers- en werknemersorganisaties, onderwijsinstellingen en ontwikkelaars noodzakelijk, concludeert de Stichting Public Space Foundation. 

Het onderzoek pleit daarom voor de oprichting van een Nationale AI-agenda arbeidsmarkt die een structureel kader biedt voor deze samenwerking. Het platform dat deze agenda ondersteunt, moet de innovatie binnen AI bevorderen en tegelijkertijd aandacht houden voor ethische overwegingen, zoals datagebruik en de bescherming van werknemers.

• Lees ook op HRMorgen: Impact van ai op werving, selectie en talentmanagement.