Een skillspaspoort is nog ambitieuze stip op de horizon volgens TNO onderzoek

Wat is een skillspaspoort nu eigenlijk? Waarin verschilt het van een curriculum vitae of een e-portfolio? Een wat zijn de randvoorwaarden om zo’n skillspaspoort succesvol te ontwikkelen en te gebruiken in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Daarover was er volgens TNO nog te weinig empirisch onderzoek gedaan.

Daarom startte TNO met de Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Arnhem en Nijmegen en Hogeschool Saxion het onderzoeksproject ‘Vrij reizen over de Nederlandse arbeidsmarkt: randvoorwaarden voor een succesvol skillspaspoort’. In een lijvig rapport van 288 pagina’s doen ze verslag van het onderzoek.

Onderdelen onderzoeksrapport

De onderzoekers keken onder meer naar een duidelijke definitie en het ideaalbeeld van een skillspaspoort. Ze beschrijven de voorwaarden, succesfactoren en uitdagingen van het skillspaspoort vanuit het perspectief van werkgevers, werknemers en onderwijsexperts. Ze onderzochten ook verschillenden nationale en internationale initiatieven. Het rapport bevat daarnaast aanbevelingen en richtlijnen voor een succesvolle introductie van het skillspaspoort.

Het ideale skillspaspoort

“Een skillspaspoort is, simpel gezegd, een digitaal instrument voor het bijhouden van competenties. Maar het ontwikkelen en implementeren ervan is een complexe opgave”, vertelt Joost van Genabeek van TNO, één van de onderzoekers.

Lees ook: Hoe de EU met een generieke skills taxonomy de Europese arbeidsmarkt mobieler wil maken

Dat komt onder meer omdat diverse belanghebbenden erg hoge verwachtingen van het paspoort hebben. Het skillspaspoort dat aan de wensen van alle belanghebbenden voldoet, is volgens het rapport:

“een uniform, gevalideerd, betrouwbaar overzicht van wie iemand is (persoonlijkheid, gedrag etc.), wat iemand kan (kennis en vaardigheden), en wat iemand wil (drijfveren, loopbaanperceptie). Waarin zowel opleiding (diploma’s, certificaten en andere vormen van formeel leren) als levens- en werkervaring (informeel en non-formeel leren) is weergegeven en vertaald in skills, en een actueel en volledig inzicht wordt gegeven in het huidige potentieel dat werkgevers, werknemers en onderwijsinstellingen kunnen gebruiken voor in- (werving en selectie), door- (ontwikkeling) en uitstroomprocessen (arbeidsmarktoriëntatie) in het kader van een Leven Lang Ontwikkelen.”

Draagvlak skillspaspoort bij werkgevers

Zitten werkgevers wel te wachten op een skillspaspoort, vroegen de onderzoekers zich af. Uit het vragenlijstonderzoek onder 159 werkgevers blijkt dat 59% van hen een skillspaspoort een goed idee vindt. Ook zou de meerderheid er zelf gebruik van maken. Dit geldt vooral voor de middelgrote bedrijven.

Werkgevers zouden het skillspaspoort vooral willen gebruiken om inzicht te krijgen in de skills van nieuw personeel en van sollicitanten. Werkgevers die al voldoende gekwalificeerd personeel in dienst hebben, blijken relatief weinig behoefte te hebben aan een skillspaspoort.

“Een skillspaspoort is, simpel gezegd, een digitaal instrument voor het bijhouden van competenties.”

Randvoorwaarden voor werkgevers

Willen de werkgevers met een skillspaspoort aan de slag gaan, dan zou het volgens het onderzoek moeten voldoen aan de volgende voorwaarden:

Het moet een overzicht bevatten van opleidingen en diploma’s/certificaten, werkervaring, al dan niet gevat in skills.
Het moet beknopt zijn (maximaal 3 - 4 pagina’s) en eenvoudig vormgegeven, zodat werknemers met verschillende opleidingsniveaus ermee kunnen werken.
Er moet ruimte zijn om er naar eigen keuze elementen en skills aan toe te voegen.
De skills die erin staan moeten uniform zijn, gekoppeld aan een uniform interpretatiekader, zodat iedereen hetzelfde verstaat onder de skills die erin zijn opgenomen.
De werknemers zijn eigenaar en beheerders van het skillspaspoort en bepalen zelf wie er toegang tot krijgt. Werkgevers willen een rol in het faciliteren van het skillspaspoort, maar vragen wel inzicht in de paspoorten van hun medewerkers.
Alle actoren leveren gedeelde financiële bijdragen: werkgevers, werknemers en overheid.

Werkenden en behoefte aan skillspaspoort

De werknemers staan net als de werkgevers positief tegenover het skillspaspoort. Uit het vragenlijstonderzoek van TNO blijkt dat 53% van de werknemers en 41% van de zzp’ers zo’n paspoort een goed idee vindt.
Bijna de helft van de werknemers en een derde van de zzp’ers die het skillspaspoort een goed idee vinden, zouden er zelf waarschijnlijk gebruik van maken als het beschikbaar was. Dat zouden ze vooral doen omdat het inzicht biedt in de skills waarvan zij zich ‘niet-bewust’ zijn. Dit inzicht zou ze helpen om zich beter te profileren en een betere match met werk te realiseren.

Lees ook over KlusCV en SkillsCV:

Randvoorwaarden werkenden

Uit het onderzoek onder de werknemers blijkt dat het skillspaspoort zou moeten voldoen aan de volgende voorwaarden:

Respect, veiligheid en privacy. Dit zijn de meest belangrijke voorwaarden. Bij het ontbreken van duidelijke regels en een onafhankelijk waarborg, neemt maar een gering aantal werknemers een skillspaspoort.
Het beheer ervan ligt bij de werknemers. Zij willen zelf eigenaar zijn over de inhoud, de toegang en het beheer.
Het moet een overzicht van opleidingen, diploma’s/certificaten en werkervaring bevatten die tevens vertaald zijn naar skills.
Het zou flexibel/op maat in te delen moeten zijn, zodat paspoorthouders daar zelf skills kunnen inzetten en uithalen.
Eén skillstaal met een eenduidige betekenis die alle werkgevers erkennen, zodat alle werkgevers dezelfde betekenis ontlenen aan de skills in het skillspaspoort.
De kosten ervan zijn minimaal. Een kostenverdeelsleutel is volgens werknemers een optie als het skillspaspoort een toegevoegde waarde heeft (het sneller leidt tot een baan). De kostenverdeelsleutel is afhankelijk van wie het meest profiteert en/of wie het verplicht stelt.

Uitdagingen voor skillspaspoort

Niet alleen het omvangrijke wensenlijstje van werkgevers en werknemers en onderwijs vormt een uitdaging voor de succesvolle ontwikkeling van een skillspaspoort. De onderzochte voorbeelden van skillspaspoorten in binnen- en buitenland, laten volgens de onderzoekers nog meer uitdagingen en aandachtspunten zien. Ze noemen de volgende zes:

Validatie en certificering van skills zijn vooralsnog uitzonderlijk
Standaarden en normen voor de validatie en matching verschillen
Voor het continu bijhouden van het skillspaspoort zijn prikkels nodig
Het organiseren van (loopbaan)begeleiding en inbedden in HR.
De overdraagbaarheid (portabiliteit) van data
Eigenaarschap, privacy en veiligheidsaspecten.

Ambitieuze stip op de horizon

Hoe moet het nu verder, volgens de onderzoekers? Het ideale skillspaspoort is nog niet meteen morgen klaar, stellen ze vast. “Concluderend kunnen we stellen dat het invoeren van het hier beschreven ideaaltypische skillspaspoort vooralsnog een erg ambitieuze stip op de horizon is. De vele uitdagingen en evenzovele randvoorwaarden vragen nog om discussie en experimenten. Werknemers, werkgevers en onderwijsexperts zien de mogelijkheden van een skillspaspoort, maar ervaren nog geen urgentie. Om te komen tot een skillspaspoort voor onderwijs en arbeidsmarkt waarmee studenten, werknemers en werkzoekenden vrij over de arbeidsmarkt kunnen reizen, zijn nog verschillende stappen nodig. Een eerste stap is het (door) ontwikkelen en testen van verschillende prototypen van skillspaspoorten in verschillende contexten.

Meer lezen? Download dan het onderzoeksproject ‘Vrij reizen over de Nederlandse arbeidsmarkt: randvoorwaarden voor een succesvol skillspaspoort’

Het project is uitgevoerd met steun van Instituut Gak, en is een samenwerking van de Hogeschool van Amsterdam (dr. Hafid Ballafkih), Hogeschool Arnhem en Nijmegen (dr. Jos Sanders), TNO (dr. Joost van Genabeek) en Hogeschool Saxion (drs. Jouke Post).

innovatie