AI steeds vaker ingezet op het werk, maar medewerkers blijven kritisch

AI is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven, maar het vertrouwen blijft broos. Dat blijkt uit de Nationale AI Vertrouwensmonitor 2025, het jaarlijkse onderzoek van KPMG naar het gebruik en vertrouwen van Nederlanders in AI. Hoewel Nederlanders de voordelen van slimme technologie ervaren, blijft de behoefte aan menselijke regie onverminderd groot.

Handig hulpmiddel

Twee derde van de Nederlanders die AI kennen, ziet de technologie vooral als handig hulpmiddel. Daarnaast ziet 36 procent AI primair als een kans, vooral jongeren. Toch blijft het vertrouwen achter. Het gemiddelde vertrouwen krijgt een magere 5,8 en slechts 37 procent verwacht dat AI doorgaans de juiste antwoorden geeft. Ruim zeven op de tien gebruikers controleert de AI-output standaard.

De overtuiging dat menselijke controle cruciaal is, wordt breed gedragen: voor 84 procent is menselijke supervisie bij belangrijke beslissingen onmisbaar en 83 procent vindt dat AI nooit geheel zelfstandig beslissingen mag nemen over zaken die het dagelijks leven direct beïnvloeden. 

• Lees ook: AI-agents op de werkvloer vergroten risico op identiteitsbedreigingen

Werk: efficiënter, maar afhankelijker

Ook op de werkvloer is AI doorgedrongen. Bijna 70 procent van de gebruikers zet de technologie in voor werkdoeleinden. Dat levert aantoonbare winst op: twee derde voelt zich efficiënter en de helft ziet kwaliteitsverbetering. Een kwart gebruikt AI voor automatisering en operationele processen.

Maar daar staat groeiende afhankelijkheid tegenover. Men ervaart druk om AI te gebruiken (16%) en zegt het werk niet meer goed te kunnen doen zonder de slimme technologie (15%). Opvallend is dat minder dan een derde van de gebruikers voldoende training krijgt, terwijl AI-geletterdheid een vereiste wordt onder de nieuwe Europese AI-wetgeving. Veel organisaties blijken nog geen duidelijk AI-beleid te hebben of communiceren hier onvoldoende over.

Opmerkelijk: meer dan de helft van de werknemers die AI gebruiken, heeft geen moeite met werkgevers die meekijken in hun AI-chats. Tegelijkertijd maakt 84 procent zich zorgen over privacy en databescherming. Volgens Marc van Meel, Responsible AI Lead bij KPMG, kan een mogelijke verklaring hiervoor zijn dat de zorgen vooral over misbruik door externe partijen of het gebruik van persoonlijke data buiten het werk gaan. “Het kan echter ook duiden op een gebrek aan bewustzijn over wat er precies met persoonlijke gegevens gebeurt.”

Onderwijs: AI verhoogt prestatiedruk

In het onderwijs is AI inmiddels vrijwel standaard. 85 procent van de studenten die AI kennen, gebruikt het tijdens de studie. Maar ook hier stijgt de druk: ruim een derde ervaart dat de lat hoger ligt door AI, en 15 procent denkt de studie niet te kunnen halen zonder de technologie. Studenten blijven kritisch: 80 procent controleert het AI-antwoord altijd.

• Lees ook: Zo kies je als HR de juiste AI-technologie

Dagelijks leven: van zoekhulp tot mentale steun

In het dagelijks leven wordt AI vooral gebruikt voor zoeken, inspiratie en praktische instructies (86%). Maar het gebruik verschuift ook naar gevoelige domeinen: een kwart van de gebruikers vraagt AI om medisch advies en 20 procent van de jongvolwassenen gebruikt AI voor mentale ondersteuning.

Tegelijkertijd maken Nederlanders scherp onderscheid tussen laag- en hoogrisicotaken. Voor dagelijkse en praktische keuzes als dieetplanning of reisroutes vertrouwt men AI vrij gemakkelijk. Maar bij financiële, ethische of medische beslissingen daalt het vertrouwen snel: slechts 14 procent vertrouwt hypotheekadvies volledig toe aan AI, voor het beoordelen van medewerkers is dat nog geen 5 procent en voor het bepalen van de noodzaak van een openhartoperatie nog minder (4%).

Nepinformatie en privacy

De zorgen rond AI blijven fors. Nepinformatie is de grootste zorg (89%), gevolgd door privacy (85%). Ook vrezen vier op de vijf respondenten dat menselijke tussenkomst op termijn verdwijnt. Toch denkt slechts één op de vijf dat een organisatie binnenkort volledig door AI kan draaien, zonder menselijke medewerkers.

Het onderzoek werd in het vierde kwartaal van 2025 uitgevoerd onder 1013 Nederlanders die bekend zijn met AI. Het is tot stand gekomen in samenwerking met Ipsos I&O en draagt sinds dit jaar de naam Nationale AI Vertrouwensmonitor (voorheen: Algoritme Vertrouwensmonitor).

• Lees ook: 1 op de 4 Nederlanders voelt zich onzeker over eigen AI-vaardigheden